What is “the Question”?

За залуустаа хандаад ойрд нэлээн цухалдуулаад байгаа нэгэн зүйлийн талаар бичье гэж бодлоо. Энэ бол асуулт ба хариулт!
Асуултад яаж хариулах вэ? Зарим хүмүүсээс асуулт асуухаар өөдөөс маш сонин хариултыг их өгцгөөх юм.
Жишээлбэл би хамгийн сүүлд нэгэн ажилд орох гэсэн хүнтэй ярилцсан хэсгээс:
Миний асуулт: Та PHP хэл мэдэх үү?
Хариулт: Аахн, жава, ASP мэднэ. Ер нь төстэй биз дээ. Болно.
Хүлээж байсан: Тийм/Үгүй/Бага зэрэг (гадарлана).
За тэгээд хариулт “Тийм/Бага зэрэг (гадарлана)” бол цааш нь PHP дээр яаж объект хандалт хийдэг, цаашлаад модуль бичих талаар ярилцах байв. Үгүй бол “Та Бэйсик хэл мэдэх үү?” гээд цааш ярилцах байв.
Ямар ч асуултад төвшин гэж байдаг! Би өөрөө янз бүрийн ном нэг их уншдаггүй болохоор сайн мэдэхгүй юм. Хаа нэгтэй хэн нэг нь бодвол бичсэн байдаг л биз. Ямар ч гэсэн миний дэвшүүлж буй аксеом юм. Түүнийг асуулт бүр дээр бодож байх хэрэгтэй. Тэр төвшинг нь олох нь асуултын 50%. За тэгээд төвшинг нь тогтоож чадахгүй бол уучлаарай гээд эргүүлээд төвшинг нь асуух хэрэгтэй. Түүнээс биш асуултыг асуултаар хариулах бас арай биш шүү!
Тэгж байж л ярилцлага, хэлэлцүүлэг утгатай болж үр дүнд хүрнэ.
За тийм ч их цаг байхгүй тул асуудлыг жижигсгээд нэг ерөнхий хялбар асуултаар жишээ авъя.
Асуулт: “Талх яаж хийдэг вэ?” гэсэн асуулт байлаа гэж бодъе.
Хариулт: Талх хийхийн тулд гурил хэрэгтэй, хөрөнгө хэрэгтэй, сав хэрэгтэй … (оновчгүй буудалт)
Хариулт: Будааг тээрэмдэж гурил хийнэ, хөрөнгийг харин … (Зогс! Доод төвшин! асуулт нь гурил, хөрөнгө, сав яаж хийх тухай биш.)
Хариулт: Талхны үйлдвэрт. (Дээд төвшин! Талх хаана хийдэг талаар асуугаагүй.)
Хариулт: Талхчин хийдэг. (Дээд төвшин! Талх хэн хийдэг тухай асуугаагүй.)
Аль аль нь талхтай буюу сэдэвтэй холбоотой ч бүгд зөв биш! Алдаа нь голдуу буруу төвшин!
Хүлээсэн зөв хариулт: Исгэгчийг гурилд хийж бүлээн усаар зуураад, шарах зууханд 30 мин жигнэх.
Хүлээгээгүй зөв хариулт: Мэдэхгүй.
Хүний оюун уудам гэдэг тул хүлээгээгүй зөв хариулт хэд ч байж болох юм.
За тэгээд компанийнхаа нэгэн ажилтнаас дараах асуултыг:
Энэ төслийн (Програм хангамжийн төсөл) удирдлагыг хийхэд та ямар ямар үйл ажиллагаа явуулъя гэж бодож байна? Хамгийн чухал 3-г л нэрлэчих.
Хариулт нь асуултын төвшин тээр доор цаг хугацааг ягштал барьж энээ тэрээ гээд л баахан онол яриад л явчихав.
Уг нь бол: Батыг очиж үглэж хажууд нь хамт сууж байгаад загварыг 2 хоногт гаргуулж авах, Доржийг сахиж сууж байгаад кодыг 2 хоногт бичүүлж авах гэх мэт хариулт хүлээж байв.
Мөн цахим өртөө сүлжээний шуудангийн жагсаалтаар Цагаан толгойгоос щ гэсэн нэгэн үсэг хасах тухай хэлэлцэгдэв. Хариулт арзайсан олон төвшний жинхэнэ бантан. Эцэстээ ямар ч шийдэлд хүрэхгүй дуусах нь тодорхой санагдав.
Уг нь бол:
Тийм. Хассан нь дээр. Яагаад гэвэл үнэхээр хэрэггүй үсэг байна бас ийм ийм юманд гай болж байна. Ирээдүйд ч хэрэггүй. Цэг!
Үгүй: Хасаж болохгүй. Ийм ийм хүндрэл байна. Ийм ийм үүрэг байна. Цэг!
Тэрийг нь ургуулан ургуулан бодтол манай УИХ ч бас нэг их дээрдээд байхгүй санагдах… За хадуурах нь.
Ямар ч гэсэн монгол залуус минь асуултын төвшинг нь тогтоож байгаад бодитоор хариулж сурах, мэддэг бол хичээх хэрэгтэй юм уу даа. Долоо хэмжиж нэг огтол гэдэг үг ч байна. 2 бодож нэг дуугар гэж буулгаж болох юм уу. Монголчууд бид нэг л их хийсвэр сэтгэхүйтэй мундаг хүмүүс шиг байгаа юм. Гэтэл амьдрал бодит зүйлсээр дүүрэн байна шүү дээ…
Бид системтэй мэдлэг бол маш чухал гээд л баахан ярьдаг. Сайн системтэй мэдлэгтэй болох хэрэгтэй шүү гээд л тунхаглаад л байдаг. Гэтэл тэр нь яг юу болох яаж тийм болохыг мэддэггүй. Ямар ч гэсэн манай дунд сургууль, их сургуулиуд л хэлж өгөөгүй санагдчихлаа.
Тэгвэл яг үнэндээ системтэй сэтгэлгээ, цэгцтэй мэдлэг гэдэг нь мэдээллийн “төвшингүүдийг зааглах, тогтоох” явдал юм.
Яаж тийм болох вэ гэж үү?
Ямар ч гэсэн интернэтээс болсон болоогүй буруу зөв юм бүү эргэцүүлэхгүйгээр авах, сайхан цэгцтэй бичсэн сайн ном унших, за тэгээд мэдлэгээ эргэцүүлж төвшин төвшинд нь зааглах дасгал хийж болох юм даа.
Эцэст нь хэлэхэд яагаад хамгийн эхэнд залуустаа хандаад гэж эхэлсэн бэ гэхээр манай ахмад хүмүүсийн мэдлэг мундаг цэгцтэй, харин сүүлийн үеийн залуусын мэдлэг дэндүү замбараагүй болсон санагддаг. Мэдээж залуусын буруу биш байх. Олон янзын тогтолцоог сольж, хольж тоглон монголын боловролын салбарыг дампууруулсан хүмүүс гол буруутан. Интернетийн замбараагүй хэрэглээ, гадаад хэлний тал мэдлэг зэрэг нь дам буруутан болов уу гэж бодож байна. Эрхэм та авах юм байвал аваад хэрэггүйг нь хаяна бизээ.